Có một loài hoa mang trong mình cái tên nhẹ nhàng thanh khiết – nhất chi mai. Trái ngược với cái tên mình hạc xương mai ấy, loài hoa này rất bản lĩnh, có thể sinh trưởng và phát triển trong điều kiện thời tiết sương gió khắc nghiệt nhất. Đặc biệt, những cánh hoa của nhất chi mai khi nở rộ lại rất đẹp và có thể thu hút bất kỳ ai. Cùng tìm hiểu về loài hoa quý này nhé!
Tên gọi của loài hoa nhất chi mai
Nhất chi mai, hay còn được gọi bằng những cái tên thân thương như: Bạch mai, lưỡng nhị mai, nhị độ mai,… có tên khoa học là Prunus mume Sieb & Zucc, thuộc họ hoa hồng (Rosaceae).
Mặc dù loài hoa này cũng có tên gọi là mai, tuy nhiên bạn cần lưu ý rằng, nhất chi mai khác hoàn toàn so với loài mai vàng miền Nam thuộc họ Mai (Ochnaceae) bạn nhé, chúng khác nhau từ hình dạng cho đến cả đặc điểm sinh trưởng nữa đấy.
Xem thêm Hoa mai vàng ngày tết và hoa mai vàng có ý nghĩa gì trong cuộc sống
Đặc điểm của nhất chi mai
Nhất chi mai là loài cây khá quý, chúng thường sống ở những khu vực có thời tiết lạnh, có thể sinh trưởng cả ở những nơi có mùa đông lạnh khắc nghiệt.
Nhất chi mai có dạng thân gỗ, gốc cây xù xì, thân đen bóng. Lá nhất chi mai có màu xanh non, dạng hình mũi mác, nhọn ở phần đầu. Hoa có thể mọc thành chùm hoặc những bông đơn, nụ hoa có màu đỏ, nhưng khi nở hoa lại có màu trắng pha lẫn chút hồng, tạo nên một vẻ đẹp trông rất tinh khôi, thuần khiết. Mỗi bông hoa được tạo nên bởi nhiều cánh hoa, cánh hoa rất mỏng, nhỏ xinh.
Và nhất chi mai có một đặc điểm rất đặc biệt nhé, đó là khi hoa nở, những cánh hoa lại chuyển dần từ trắng về đỏ hồng, trông rất bắt mắt và thú vị luôn ^^.
Đây là loại cây không có quả, cũng như hạt. Điều này cũng là một trong những nguyên nhân làm loại cây này quý lại càng quý, vì hơi khó để nhân giống chúng.
Có một điều đặc biệt rằng, tuy nhất chi mai nở vào mùa xuân, ngay giáp tết nhưng đây chỉ là vụ hoa phụ mà thôi. Còn mùa nở chính của hoa là vào tháng hai, khi những loài hoa đặc trưng nhất của sắc xuân như đào, mai phai tàn thì nhất chi mai lại thi nhau đâm chồi nảy lộc, nở rộ lên những bông hoa trắng muốt.
Tìm hiểu Quy trình và kỹ thuật bón phân cho cây mai vàng, những phân bón lá cho mai vàng tốt nhất
Công dụng của loài cây quý – nhất chi mai
Theo dân gian, nhất chi mai vừa mang trong mình biểu tượng cốt cách của người quân tử, lại vừa mang bóng dáng thiếu nữ mình hạc xương mai, cộng thêm thế loài cây này rất đẹp, đặc tính ỏng ảnh khó chăm sóc. Những điều này làm giới chơi hoa ngất ngây và cố săn lùng bằng được loài cây này về trồng, đặc biệt trưng bày vào dịp Tết. Loài cây quý hiếm này thường được trồng ở sân vườn, hoặc đặt ngay sảnh nhà để tôn lên vẻ quyền quý của khuôn viên.
Tác dụng chữa bệnh của cây nhất chi mai
Ngoài công dụng trong trang trí và trang hoàng khuôn viên. Nhất chi mai còn được sử dụng như một vị thuốc đấy nhé.
Theo Tây y, thành phần hóa học của hoa chứa nhiều tinh dầu như cineole, borneol, linalool, benzyl alcohol, farnesol, terpineol, indol… và 1 số chất khác như meratin, calycanthine, carot,… có tác dụng thúc đẩy bài tiết dịch mật, ức chế 1 số loại vi khuẩn như coli, trực khuẩn lỵ, trực khuẩn thương hàn, phẩy khuẩn tả, trực khuẩn lao,…
Ngoài ra, trong Đông y, hoa nhất chi mai có vị ngọt hơi đắng, tính ấm không độc, có cộng dụng giải thử sinh tân, khai vị tán uất, hóa đờm, thường được dùng để chữa các chứng bệnh như sốt cao phiền khát, tức ngực, ho, hầu họng sưng đau, bỏng, lao hạch, chán ăn, chóng mặt, viêm đường hô hấp, giúp long đờm.
Người ta thường phơi khô hoa, hãm với nước nóng, uống thay trà để giữ ấm đường hô hấp trong mùa đông, giảm ho, trừ ho do phế nhiệt, ho dai dẳng lâu ngày.
Điều kiện thuận lợi cho nhất chi mai phát triển
Khi trồng nhất chi mai, nên đặt cây nơi nhiều nắng và gió, điều này sẽ giúp cây cằn và cho hoa to và dày. Ngược lại, nếu đặt cây trong môi trường thời tiết ấm áp, thuận lợi như các loài cây khác, cây quá xanh tốt thì hoa sẽ nhỏ và thưa. Dưới đây là một số điều kiện cụ thể trong chăm sóc để giúp nhất chi mai phát triển và cho hoa đẹp nhất, các tín đồ của loài hoa này cùng lưu ý nhé!
Đất trồng
Cây nhất chi mai có rễ nhỏ, yếu nên đất trồng phải có độ thoáng cao để rễ dễ phát triển. Cây thường sống trong môi trường đất khô, không có nhiều bùn. Theo những người sành về hoa, họ sẽ lấy đất mặt ruộng phơi thật khô, đập nhỏ (lưu ý không đập thành đất quá mịn, cũng không nên để hạt đất quá to trên 5mm), sau đó trộn thêm ít phân chuồng ủ hoai là tốt nhất.
Xem thêm trồng mai con bao lâu ra hoa ?Những cách trồng mai vàng
Tưới nước
Cây nhất chi mai ưa nước nhưng không chịu được úng. Do đó, cần phải lưu ý khi cung cấp nước cho cây.
Ngoài ra nên dùng luân phiên xen kẽ nhiều loại nước không lên men khác như nước vo gạo để cung cấp cho cây thêm chất dinh dưỡng. Tránh tưới nước vào giữa trưa nắng bạn nhé.
Phân bón
Không nên bón phân hóa học cho cây, kể cả NPK vì dễ khiến cây chảy nhựa vào mùa hè.
Bạn có thể bón phân 1 lần bằng cách mua hạt đậu tương về, giã nhuyễn và chôn xung quanh gốc cách khoảng 10cm từng viên cỡ củ lạc. Khi tưới phân sẽ tan dần vào đất.
Cắt tỉa cây
Khi cây đã định hình thì 1 năm cắt tỉa 2 đợt.
Đợt 1: Khi cây đã hết hoa và lá phát ra dịp đầu xuân đã chuyển sang bánh tẻ, ta thực hiện cắt tỉa để giữ dáng cho năm sau.
Cây nhất chi mai cũng giống như đào, chỉ nảy hoa trên những cành non, cành già phát từ năm trước sẽ không nảy hoa. Do đó nên cắt thật mạnh, chỉ chừa lại độ khoảng 2-3 đốt ngón tay. Có một lưu ý nhỏ là thường sẽ sót lại vài chiếc lá sau khi cắt tỉa, hãy để lại đó để cây thở, sau này cây phát chồi thì cắt sau.
Đợt 2: Khoảng đầu tháng 7 âm, khi lá đã già thì ta cắt tiếp đợt 2 và cũng là đợt cuối cùng trong năm. Cách cắt tỉa giống như đợt đầu xuân.
Không nên để sang giữa tháng 7 trở đi vì lúc này tiết trời miền Bắc có sương muối làm lá non bị quăn, yếu cây.
Một lưu ý là không nên cắt tỉa lúc trời mưa, cây bị chảy nhựa sẽ yếu và bỏ cành.
Phòng trừ sâu bệnh
Một trong những loại bệnh thường xuất hiện ở nhất chi mai là chảy nhựa. Bệnh do nhiều nguyên nhân khác nhau như cây úng nước, thừa nước, sương muối,…
Hơn nữa, loài nhất chi mai rất hay bị nấm cây. Do đó có thể sử dụng các thuốc diệt nấm như Ridomil, hợp chất vôi và lưu huỳnh pha loãng để phun để phòng trừ loại bệnh này bạn nhé.
Cách chăm sóc để nhất chi mai nở đúng Tết
Đến cuối tháng 10 âm lịch (trước tết khoảng 50 đến 60 ngày, tùy vào thời tiết năm đó rét hay ấm), ta dự đoán thời điểm vặt lá và đưa lên chậu để chơi tết.
Thời tiết là yếu tố rất quan trọng quyết định sự ra hoa của nhất chi mai, nếu gió nồm thổi sớm thì nên vặt lá muộn hơn, vì gió nồm thổi là một trong những tác nhân làm những chậu cây nhất chi mai đang đen xì bỗng bật chồi xanh thẳm.
Nếu hoa nở muộn thì có giải pháp như sau, trước tết tầm 10 – 20 ngày, nếu dự báo thời tiết vẫn rét đậm thì chỉ cần thắp điện, trùm nilon cho nhiệt độ ấm lên, pha loãng lân với nước ấm để phun thì cây sẽ bật nụ sớm hơn, để kịp hoa đón Tết nhé ^^.
Phương pháp nhân giống nhất chi mai
Cây nhất chi mai khó chiết, theo kinh nghiệm từ nhiều người trồng, khi chiết cây sẽ sần sùi những u rất to nhưng không hề ra rễ.
Do đó, người trồng thường cắt hoặc bẻ những cành bánh tẻ đem đi giâm. Trước khi giâm có thể ngâm những cành này vào dung dịch kích thích ra rễ để cây có thể nhanh ra rễ và phát triển tốt nhất.